O status OPP mogą ubiegać się organizacje, które prowadzą działalność pożytku publicznego. Aby uzyskać status OPP, należy spełnić kilka warunków.

Spełnienie tych warunków zapewnia organizacji jawność i przejrzystość działań. Staje się podstawą do uzyskania statusu OPP. Przyznawany jest on przez sąd rejestrowy i odbywa się na zasadzie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Nadzór nad działalnością OPP w zakresie korzystania przez nie z uprawnień wynikających z ustawy,  sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego – Minister Pracy i Polityki Społecznej.

OPP ma obowiązek sporządzenia i ogłoszenia rocznego sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności oraz sprawozdania finansowego.

Fundacje i stowarzyszenia posiadające status OPP sprawozdają się w terminie do 15 lipca do Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz składają sprawozdania finansowe do urzędu skarbowego, w terminie 10 dni od zatwierdzenia sprawozdania przez właściwy organ (nie później jednak niż do 10 lipca). Dodatkowo fundacje składają sprawozdania z działalności do ministra sprawującego nad nimi nadzór (najpóźniej do końca następnego roku).

Do KRS przekazywane są sprawozdania tylko tych NGO, które prowadzą działalność gospodarczą.